پارچه کبریتی چیست و چه کاربرد و مزایایی دارد؟

1402/9/11 آموزش

با پیشرفت صنعت مد و فشن، تولید پارچه‌ها نیز به سمت و سوی دیگری رفت و بیش از پیش سرعت گرفت. پارچه کبریتی یکی از انواع پارچه‌هایی است که امروزه به خصوص در ایران طرفداران زیادی دارد، به طوری که با شروع فصل سرما، افراد زیادی را در لباس‌هایی با طرح راه‌راه و رنگ‌های زیبا در مکان‌های عمومی می‌بینید. امروز می‌خواهیم به طور کامل به معرفی پارچه کبریتی بپردازیم و اطلاعات جالبی در مورد این پارچه به شما بدهیم.

پارچه کبریتی چیست؟

پارچه کبریتی یا مخمل کبریتی (Corduroy) پارچه‌ای بسیار محبوب و با گرم بالا است که تارهای آن به صورت خطوط عمودی موازی و برجسته به هم بافته می‌شوند. این خطوط عمودی که به آن‌ها «ریل» (wale) گفته می‌شود، معمولاً به صورت یک خط، دو خط، سه خط یا چهار خط در هر سانتی‌متر قرار می‌گیرند. برجستگی خطوط به جنس و مواد به‌ کار رفته در پارچه بستگی دارد، مثلا وجود پشم در تار و پود پارچه باعث می‌شود که برجستگی‌ها کم‌تر شوند. در تولید پارچه کبریتی معمولاً از الیاف پنبه استفاده می‌شود اما استفاده از پشم یا پلی‌استر هم در تولید این نوع پارچه اخیرا رایج شده است. پارچه‌های کبریتی پنبه‌ای، نرم‌تر و لطیف‌تر از پارچه‌های کبریتی پشمی یا پلی‌استری هستند اما پارچه‌های کبریتی پلی‌استری دوام بالاتری نسب به دو جنس دیگر دارند.

داستان پارچه کبریتی از کجا شروع شد؟

ظهور پارچه کبریتی به قرن‌ها قبل برمی‌گردد. برخی از مورخان معتقدند که تولید این پارچه از پارچه‌ای مصری به نام «متقال» (fustian) سرچشمه گرفته که در سال 200 میلادی ساخته می‌شده است. پارچه متقال نیز دارای خطوط عمودی ضخیم بود، اما بافت آن با پارچه کبریتی امروزی متفاوت بود. تا قبل از قرن هفدهم، کاربرد پارچه کبریتی به اشرافیان و دربار اختصاص یافته بود؛ اما در قرن 17، پارچه کبریتی به اروپا راه یافت و به عنوان نماد ضد‌تجمل در میان قشرهای متوسط (مثل هنرمندان، کارگردانان، آهنگسازان و ...) محبوب شد. در قرن 18، پارچه کبریتی در انگلستان به طور گسترده‌ای تولید شد و به نام «corduroy» نام‌گذاری شد. جالب است بدانید که این پارچه به دلیل آب‌وهوای سرد شهر منچستر تولید شد، به همین دلیل این پارچه در بعضی از نقاط اروپا به "پارچه منچستر" شهرت دارد. در قرون معاصر هم استفاده از پارچه کبریتی به‌ویژه برای تولید و دوخت لباس نظامیان جنگ جهانی و همچنین لباس کارگران هم بسیار رایج بوده است. پس از قرن بیستم، پارچه کبریتی برای دفعات متعدد ترند روز شد اما هرگز نتوانست محبوبیت خود در دهه‌ی 70 را بازگرداند. امروزه، پارچه کبریتی همچنان یکی از محبوب‌ترین پارچه‌ها در سراسر جهان است. این پارچه در لباس‌های زمستانی، مبلمان و وسایل تزئینی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پارچه کبریتی چگونه تولید می‌شود؟

پارچه کبریتی از جنس پنبه (گیاهی) و پشم (حیوانی) و پلی‌استر (مصنوعی) تولید می‌شوند. پارچه کبریتی با استفاده از دستگاه‌های بافندگی تولید می‌شود. دستگاه‌های بافندگی نخ‌های تار و نخ‌های پود را به هم می‌بافند تا پارچه‌ای با طرح خطوط عمودی ضخیم ایجاد کنند. تولید پارچه کبریتی در مراحل زیر انجام می‌شود:

• آماده‌سازی الیاف

اولین مرحله در تولید پارچه کبریتی، آماده‌سازی الیاف است. در این مرحله، الیاف پنبه، پشم یا پلی‌استر با استفاده از ماشین‌آلات مختلف آماده می‌شوند.

• ریسندگی

در مرحله بعد، الیاف آماده شده به نخ‌های تار و نخ‌های پود تبدیل می‌شوند. دستگاه‌های ریسندگی این کار را انجام می‌دهند.

• بافندگی

در این مرحله، نخ‌های پود از زیر و روی نخ‌های تار رد شده و به هم بافته می‌شوند. در آخر، یک لایه "نخ پرزدار" به بافت اضافه می‌شود تا پارچه‌ای با طرح خطوط عمودی ضخیم ایجاد شود. برای جلوگیری از کشیدگی این نخ پرزدار، تولیدکنندگان به پشت پارچه بافته شده چسب می‌زنند که این چسب قبل از مرحله رنگرزی با کاتر صنعتی بریده می‌شود.

• رنگرزی

رنگرزی رنگدانه‌ای در مرحله آخر برای ایجاد یک الگوی منحصر به فرد در پارچه انجام می‌شود. این فرایند، الگویی در پارچه ایجاد می‌کند که با شستشو بیش‌تر برجسته می‌شود و همین ویژگی، پارچه کبریتی بسیار متمایز از دیگر پارچه‌ها می‌کند.

چه چیزی پارچه کبریتی را خاص می‌کند؟

مهم‌ترین ویژگی پارچه مخمل کبریتی، راه راه بودن است که آن را از پارچه‌هایی مثل مخمل، ابریشم و جیر متمایز می‌کند. این خطوط راه راه در اثر پودگذاری در جهت نخ‌های تار ایجاد می‌شوند. داستان جایی جالب می‌شود که در دوخت و تهیه لباس، این راه راه‌های عمودی به طور افقی و مورب و ترکیبی از آن‌ها در لباس استفاده شود تا با کمترین زحمت و بدون برش‌های پیچیده، لباسی جذاب و متفاوت داشته باشیم.

انواع پارچه کبریتی

پارچه کبریتی در انواع مختلف تولید می‌شود. برخی از انواع پارچه کبریتی عبارتند از:

1- پارچه کبریتی اسپندکس (Spandex corduroy)

پارچه کبریتی اسپندکس حاوی الیاف پشم و پلی‌استر و اسپندکس و دارای خاصیت کشسانی است. این پارچه در تولید لباس‌های ورزشی و لباس‌های زنانه و بچه‌گانه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

2- پارچه کبریتی فیلی (Elephant corduroy)

پارچه کبریتی درشت، پارچه‌ای است که خطوط عمودی ضخیم و برجستگی‌های آن دارای عرض زیادی هستند (تعداد راه‌راه‌های موجود در هر اینچ: بین1.5 و 6). پارچه کبریتی فیلی معمولا از الیاف پشم ساخته می‌شود و بنابراین بدن را به خوبی گرم نگه می‌دارد. از این پارچه در تولید لباس‌های زمستانی مثل پالتو، کت، دورس و ... استفاده می‌شود.

3- پارچه کبریتی Pinwale

این پارچه برعکس مدل کبریتی فیلی، خطوطی عمودی و برجستگی‌هایی با عرض کم دارد (تعداد راه‌راه‌های موجود در هر اینچ: 21). این نوع پارچه معمولاً از الیاف پنبه ساخته می‌شود و نسبت به مدل فیلی، گرمای کمتر و ایستایی بهتری دارد. از پارچه کبریتی ریز در دوخت لباس‌های بهاره و پاییزه و پوشاک پایین‌تنه (مثل شلوار و دامن) استفاده می‌شود.

4- پارچه کبریتی استاندارد (Standard corduroy)

اگر تعداد راه‌راه‌های موجود در هر اینچ از پارچه کبریتی بین 8 تا 13 عدد باشد، می‌توان آن را جزو دسته‌ی پارچه کبریتی استاندارد حساب کرد. این پارچه از لحاظ درشت بودن برجستگی‌ها، بین مدل ریز و مدل فیلی قرار دارد.

5- پارچه کبریتی Bedford

این جنس پارچه به عنوان یک مدل آمریکایی در نظر گرفته می‌شود. تفاوت این مدل با پارچه کبریتی معمولی در این است که نخ‌های پرزدار این پارچه بدون برش هستند که در نتیجه باعث ایجاد راه‌راه‌های برجسته‌تری می‌شود.

6- مخمل کبریتی رنگدانه‌ای (Pigment-dyed corduroy)

این مدل از پارچه با استفاده از رنگرزی رنگدانه‌ای در مراحل تولید، ساخته می‌شود که با هربار شستشو راه‌راه‌های آن بیش‌تر نمایان می‌شوند.

کاربرد پارچه کبریتی

انواع پارچه کبربتی ضخامت‌های گوناگونی دارند و به همین دلیل، کاربرد پارچه کبریتی براساس ضخامت آن بسیار متنوع است. انواع کاربرد پارچه کبریتی عبارتند از:

◘ پوشاک

پارچه کبریتی به دلیل گرمای بالا، برای لباس‌های زمستانی بسیار مناسب است. همچنین مدل نازک‌تر آن برای تولید لباس‌های بهاره و پائیزه به کار گرفته می‌شود. این پارچه برای دوخت انواع لباس‌ها مانند شلوار، دامن، پیراهن، ژاکت، کاپشن، کت، پیراهن سرهمی و حتی کیف و کفش و بوت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

◘ مبلمان و صندلی

پارچه کبریتی به دلیل دوام بالا، می‌تواند در برابر سایش و پارگی مقاوم باشد و زیبایی مبلمان شما را برای مدت طولانی حفظ کند. این پارچه همچنین می‌تواند ظاهری مدرن و شیک به مبلمان شما ببخشد.

◘ دکوراسیون داخلی منزل

پارچه کبریتی به دلیل تنوع رنگی بالا، می‌تواند به دکوراسیون شما زیبایی و جذابیت ببخشد. این پارچه همچنین می‌تواند ظاهری منحصربه‌فرد و خاص به دکوراسیون شما ببخشد. می‌توانید طرح‌های راه راه پارچه کبریتی را در انواع روکش‌ و کوسن و پرده مشاهده کنید.

مزایا و معایب پارچه کبریتی

مزایای پارچه کبریتی بی‌شمار است. ویژگی‌های منحصربه‌فرد این پارچه آن را به یکی از محبوب‌ترین پارچه‌ها در سراسر جهان تبدیل کرده است. برخی از این مزایا عبارتند از:

• قابل استفاده در تمام فصول سال

برخی از انواع پارچه کبریتی که ضخامت بالایی دارند، بدن را گرم نگه می‌دارند و از آن‌ها در دوخت لباس‌های زمستانی کمک گرفته می‌شود. از طرف دیگر، انواع دیگر پارچه کبریتی که کم‌تر ضخیم هستند برای لباس‌های بهاره و پائیزه و حتی لباس‌های تابستانی بسیار مناسب هستند.

• دوام بالا

پارچه کبریتی پارچه‌ای بادوام است. این پارچه در برابر سایش، پارگی و چروک مقاوم است و می‌توانید مطمئن باشید که لباس‌های کبریتی شما عمری طولانی خواهند داشت.

• نرمی و لطافت

پارچه کبریتی که در آن از الیاف پنبه استفاده شده باشد، پارچه‌ای نرم و لطیف است و به شما اطمینان می‌دهد که لباس کبریتی بدن کودک شما را اذیت نمی‌کند.

• تنوع بالای رنگ

پارچه کبریتی در طیف گسترده‌ای از رنگ‌های جذاب تولید می‌شود و تنوع رنگ آن از دیگر پارچه‌ها بسیار بیش‌تر است. همچنین استفاده از روش رنگرزی رنگدانه‌ای باعث ایجاد سایه روشن روی پارچه شده و ظاهر پارچه را بسیار زیبا می‌کند.

• عدم چروک‌پذیری

پارچه کبریتی خیلی سخت و دیر چروک می‌شود و در صورت چروک شدن، به دلیل وجود الیاف پنبه بسیار راحت و سریع اتو می‌شود.

در کنار مزایای فراوان پارچه کبریتی، نمی‌توان از معایب آن چشم‌پوشی کرد. برخی از معایب پارچه کبریتی عبارتند از:

◘ ضخامت بالا و در نتیجه وزن زیاد این پارچه باعث می‌شود که هنگام پوشیدن لباس کبریتی کمی احساس ناراحتی کنید و نتوانید اعضای بدن‌تان را به راحتی تکان بدهید.
◘ شستشوی دشوار پارچه کبریتی می‌تواند باعث زودتر خراب شدن آن در اثر شستشوی نامناسب شود.
◘ تنفس پایین پارچه کبریتی می‌تواند باعث تعریق و ناراحتی شود.
◘ پارچه کبریتی به دلیل ضخیم بودن، ممکن است الکتریسیته ساکن ایجاد کند و این امر می‌تواند باعث جذب گرد و غبار و کثیفی شود.

برای دوخت پارچه کبریتی، به چه نکاتی توجه کنیم؟

محبوبیت بالای پارچه کبریتی موجب شده که خیاط‌ها هم برای دوخت انواع لباس به سراغ این پارچه بروند. این پارچه بسیار خوش‌دوخت است و خیاطان مبتدی هم به خوبی از پس دوختن آن برمی‌آیند. برای دوخت پارچه کبریتی به نکات زیر توجه کنید:
1- برای دوخت پارچه کبریتی فیلی، از سوزن شماره 16 یا 18 و برای دوخت پارچه کبریتی ریز از سوزن شماره 14 استفاده کنید. نخ مورد استفاده نیز باید ضخیم و محکم باشد تا بتواند پارچه را به خوبی نگه دارد.
2- برای دوخت لباس‌های زمستانی کبریتی از آستر برای جلوگیری از نفوذ سرما به داخل لباس استفاده کنید.
3- برای پرس کردن درزهای لباس دوخته شده از اتو سرد یا اتو سنگی استفاده کنید.
4- توجه کنید که پارچه کبریتی خاصیت کشسانی ندارد. پس ترجیحا از آن‌ها در دوخت لباس‌های جلو بسته استفاده نکنید. همچنین لباس را خیلی تنگ یا فیت تن ندوزید.

هنگام خرید پارچه و لباس مخمل کبریتی چه نکاتی را رعایت کنیم؟

هنگام خرید پارچه و لباس کبریتی به نکات زیر توجه کنید:
• اولین نکته‌ای که باید به آن توجه کنید جهت خواب و پرز پارچه است. با توجه به مدل موردنظرتان و جهت پرز پارچه، متراژ مناسب از پارچه را خریداری کنید.
• اگر قصد خرید لباس کبریتی دارید، به طرح پارچه نیز توجه کنید. پارچه کبریتی در طرح‌های ساده و طرح‌دار موجود است.
• پارچه کبریتی با کیفیت بالا، دوام بیش‌تر و ظاهر بهتری دارد. برای بررسی کیفیت پارچه، به بافت آن توجه کنید. بافت پارچه باید یکنواخت و بدون نقص باشد. به عنوان مثال، قبل از خرید شلوار کبریتی زنانه، برای بررسی کیفیت پارچه آن، با ناخن‌تان روی آن بکشید. در صورت جدا شدن پرزهای پارچه از خرید آن خودداری کنید.
• لباس کبریتی باید متناسب با اندام شما باشد. لباس کبریتی بیش از حد تنگ یا گشاد، ظاهر خوبی ندارد.
• اگر قصد دارید از لباس کبریتی در زمستان استفاده کنید، به دوام آن توجه کنید. لباس کبریتی با کیفیت بالا، در برابر سرما و سایش مقاوم است.

چگونه پارچه کبریتی را به درستی بشوییم و از آن نگهداری کنیم؟

شستشوی پارچه کبریتی به دلیل بافت خاص آن و ضخامت بالا، دشوار است و نیاز به مراقبت خاصی دارد. برای شستشوی پارچه کبریتی و نگهداری موثر از آن به نکات زیر توجه کنید:

◘ شستشو

1- پارچه کبریتی را جدا از لباس‌های دیگر بشویید تا مانع از رنگ پس دادن پارچه به دیگر لباس‌ها شوید.
2- از مواد شوینده ملایم و آب سرد برای شستشو استفاده کنید. آب گرم می‌تواند باعث آبرفت پارچه شود. مواد شوینده قوی نیز می‌توانند به پارچه آسیب برسانند.
3- بهترین روش شستشوی لباس کبریتی، شستشوی دستی است. اگر از ماشین لباسشویی استفاده می‌کنید، زیپ و دکمه‌های لباس را ببندید و آن را پشت و رو کرده و سپس در ماشین بیندازید.
4- اگر لباس کبریتی را با ماشین لباسشویی می‌شویید، حواستان باشد که این پارچه برای شستشو نیاز به فضا دارد، پس لباسشویی را خیلی پر نکنید.
5- بهتر است لباس‌های کبریتی خود را جدا نموده و آن‌ها را با هم در ماشین لباسشویی بیندازید.
6- خوب است کوتاه‌ترین زمان خشک‌کن لباسشویی را برای خشک کردن لباس کبریتی خود انتخاب کنید و هنگامی که کمی رطوبت در آن وجود دارد، روی طناب آویزان کنید تا خشک شود.

◘ نگهداری

1- پارچه کبریتی را در مکانی خشک و خنک نگهداری کنید. رطوبت و گرما می‌توانند باعث کپک زدن پارچه شوند.
2- پارچه کبریتی را از نور مستقیم خورشید دور نگه دارید. نور خورشید می‌تواند باعث رنگ پریدگی پارچه شود.
3- پارچه کبریتی را از تماس با مواد شیمیایی دور نگه دارید.
با توجه به نکات ذکر شده، می‌توانید پارچه کبریتی را به درستی بشویید و نگهداری کنید تا طول عمر آن را افزایش دهید. برای مطالعه بیشتر در مورد نگهداری لباس‌های زمستانی می توانید در بلاگ پادمیرا مقاله "راهنمای نگهداری از لباس‌های زمستانی" را مطالعه فرمایید.

آنچه گفتیم

چکیده مطالب این مقاله را می‌توانید در جدول زیر مشاهده کنید:

نام پارچه	پارچه کبریتی
نام‌های دیگر پارچه	مخمل کبریتی، منچستری
ترکیبات پارچه	پنبه، مخلوط پلی‌استر و پنبه، پشم، الیاف مصنوعی
تعداد رج‌های پارچه	بین 1.5 تا 21
اولین کشور سازنده این پارچه	انگلیس
کشور برتر تولید کننده/بزرگ‌ترین صادر کننده	چین/هند
انواع پارچه کبریتی	فیلی، ریز، استاندارد، اسپندکس، رنگدانه‌ای
ویژگی پارچه کبریتی	وجود خطوط راه راه، حفظ گرما، عدم چروک‌پذیری، عدم کشسانی و ...
بهترین نحوه شستشو	شستشوی دستی، شستشوی ماشینی با رعایت نکات مربوطه
کاربردها	انواع لباس‌های زمستانه، بهاره و پائیزه، مبلمان و صندلی، دکوراسیون داخلی(کوسن، پرده و ...)

در فروشگاه آنلاین پادمیرا می‌توانید انواع لباس‌های کبریتی از جمله دورس و نیم‌تنه را پیدا کنید. برای خرید دورس کبریتی زنانه و خرید نیم تنه کبریتی وبسایت ما را دنبال کنید. آیا شما طرفدار پارچه و لباس‌های کبریتی هستید؟ چه لباس‌های کبریتی در کمد و کشوی لباس‌تان دارید؟

مقالات مرتبط:
» پارچه موهر چیست و مناسب چه لباس هایی است؟
» لینن چیست؟ همه آنچه که درباره پارچه لینن باید بدونید [به همراه ویدئو ساخت پارچه لینن]
» پارچه دورس چیست؟
» همه چیز درباره پارچه مازراتی
» همه آنچه درباره ی پارچه برزنتی باید بدانیم
» پارچه فوتر چیست و چه کاربرد و مزایایی دارد؟